|
«Το πλήθος είναι σαν γυναίκα» (έτοιμη να αποπλανηθεί) διακήρυττε ο ναζιστής ηγέτης του 20ου αιώνα Αδόλφος Χίτλερ, ο οποίος προσέλκυε οπαδούς χρησιμοποιώντας ενστικτώδη αντίληψη της ψυχολογίας των μαζών. Ενημέρωση + πληροφορία = Είδηση. Αγκιτάτσια -Προπαγάνδα =(παρά)πληροφόρηση. Δυο ταυτότητες που θεωρητικά μπορούν να αποτελέσουν την βάση για την σύγχρονη κοινωνία. Την κοινωνία της πληροφορίας σε μια εποχή όπου η οριογραμμή μεταξύ προπαγάνδας και ενημέρωσης είναι πολλές φορές δυσδιάκριτη, ιδιαίτερα στο πλαίσιο των διεθνών και πολιτικών σχέσεων μέσα σε έναν διαρκή (σκοτεινό) πόλεμο πληροφοριών που διάσπαρτες προς πολλές κατευθύνσεις εξυπηρετούν ένα στόχο. Θα έλεγε κανείς ότι μοιάζουν με ιστό αράχνης. Πληροφορίες που απορρέουν από συγκεκριμένα κέντρα εξουσίας που τελικό στόχο έχουν στον έλεγχο της ψυχολογίας του αντιπάλου. Ελέγχοντας την ψυχολογία του (αντιπ)άλλου, παρέχεται η δυνατότητα μιας βαθύτερης γνώσης για τις αντιδράσεις του. Τη στρατηγική του. Το σχεδιασμό του. Επομένως σχεδιάζεις αντίστοιχα μέχρι να πετύχεις τον στόχο σου. Η γνώση της ψυχολογίας -ενός παράγοντα-κλειδί- του αντιπ(άλλου) σήμερα είναι πολύτιμη ακόμα και από την γνώση μιας πληροφορίας. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, το γεγονός ότι στα διάφορα μελετητικά κέντρα ανθρώπινης συμπεριφοράς ελέγχεται η ψυχολογία του υποκείμενου πριν γίνει δέκτης της «πληροφορίας» και μετά από την γνώση αυτή. Η συμπεριφορά αλλάζει. Αυτή η αλλαγή είναι ο στόχος. Είτε στο να κατευθύνει προς άλλη κατεύθυνση τη δράση και τις ενέργειες του αντιπάλου, είτε να δρομολογήσει τον εφησυχασμό του αντιπάλου ώστε αντίστοιχα κάπου αλλού-στο κέντρο που επεξεργάζεται, φιλτράρει και μελετά τη διαδρομή της «πληροφορίας» και του αποτελέσματος που αυτή δημιουργεί στην ψυχολογία του αντιπάλου- ώστε παράλληλα να σχεδιάζεται η άμυνα, η τελική επίθεση και επίτευξη του στόχου. Από την άλλη πλευρά, «συνοδοιπόρος» της πληροφορίας στο σημερινό παγκόσμιο πολιτικό γίγνεσθαι η προπαγάνδα με όρους επιστημονικής ακρίβειας, απευθύνεται κατά βάση στα βασικά, ζωώδη ανθρώπινα ένστικτά. Ο συναισθηματισμός, η αίσθηση ότι ανήκουμε σε μία φυλή και ο ναρκισσισμός βρίσκουν έδαφος στην άσκηση οποιασδήποτε προπαγανδιστικής κίνησης, πέρα από την όποια ορθολογική πραγματικότητα. Η τακτική του υπουργού της προπαγάνδας των Ναζί, Γιόζεφ Γκέμπελς, χάραξε το δρόμο, όταν πρόσεξε ότι το μόνο που χρειαζόταν να κάνουν για να στείλουν τους ανθρώπους στον πόλεμο με βήμα ταχύ, ήταν να τους πούνε ότι δέχονται επίθεση, να αποκηρύξουν όσους διαφωνούσαν ως προδότες που εκθέτουν τη φυλή σε κίνδυνο και οι άνθρωποι από μόνοι τους θα συκοφαντούσαν, εξοστράκιζαν και απέβαλαν όσους διαφωνούσαν, ενώ στην συνέχεια θα έφευγαν χαρωποί για το μέτωπο ως πρόβατα επί σφαγή. Είχε πει ότι αυτή η τεχνική δούλευε σε κάθε χώρα του κόσμου. Στην σημερινή πραγματικότητα, η κυβέρνηση Μπους χρησιμοποίησε ακριβώς αυτήν την τεχνική για να ξεκινήσει δύο πολέμους. Ουσιαστικά ο αμερικανικός λαός έγινε δέκτης μιας επιχειρηματολογίας, όπου πρωτοστατούσε η επίθεση εναντίον της αμερικανικής καλοσύνης από τρελούς και διαβολικούς ανθρώπους που θέλανε την καταστροφή του...Φυλή, συναισθηματισμός, ναρκισσισμός... Η σημασία της πληροφορίας, σε άμεση συνάρτηση -αναγκαστικά- με την προπαγάνδα και τις επιδιώξεις σε επίπεδο εξωτερικής -και όχι μόνο- πολιτικής και αντίστοιχα της εφαρμογής της δεν μπορεί να έχει μείνει εκτός της αξιοποίησης εκ μέρους της αμερικανικής κυβέρνησης. Η άφιξη στην εποχή της πληροφορίας με την εξάπλωση των πληροφοριακών συστημάτων και την αυξημένη δυνατότητα για ταχεία συλλογή, αφομοίωση, επεξεργασία και διάδοση πληροφοριών έχει άμεση επίδραση στις στρατιωτικές επιχειρήσεις, προκαλώντας τεράστιες αλλαγές τόσο στον τρόπο που οι σύγχρονοι στρατοί διεξάγουν επιχειρήσεις, όσο και στην φύση των ίδιων των εχθροπραξιών, εξαιτίας της εκμετάλλευσης και του ελέγχου των πληροφοριών, με τον πληροφοριακό πόλεμος (Information Warfare) να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Αμυντικών αναλύσεων ο πληροφοριακός πόλεμος διακρίνεται σε Πόλεμο Διοίκησης και Ελέγχου, σε Πόλεμο βασισμένο στις πληροφορίες [Intelligence Based Warfare (IBW)], στον Ηλεκτρονικό Πόλεμο [Electronic Warfare (EW)], στις ψυχολογικές Επιχειρήσεις [Psychological Operations (PSYOPS)], στον Πόλεμο εναντίον Χάκερς [Hacker Warfare], στον Πληροφοριακό Οικονομικό Πόλεμο [ Economic Information Warfare] και τέλος στον Κυβερνοπόλεμο [Cyber Warfare]. Από τις έξι αυτές κατηγορίες σε άμεση συνάρτηση με την στρατηγική των Ηνωμένων Πολιτειών ως η πιο επιθετική τακτική θεωρούνται σύμφωνα με το Κέντρο Έρευνας για την Παγκοσμιοποίηση οι ψυχολογικές επιχειρήσεις. Τα σχέδια της αμερικανικής κυβέρνησης για τις ψυχολογικές επιχειρήσεις εντάχθηκαν στον επονομαζόμενο «Οδικό χάρτη πληροφοριακής επιχείρησης», ένα απόρρητο κείμενο του 2003 υπογεγραμμένο από τον τότε αμερικανό υπουργό Άμυνας Donald Rumsfeld. Το συγκεκριμένο κείμενο, σύμφωνα με το Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων, καταγράφει διεξοδικά πληροφορίες για τις στρατιωτικές επιχειρήσεις, στις οποίες εντάσσονται και οι ψυχολογικές επιχειρήσεις, ο ηλεκτρονικός πόλεμος και η εμπλοκή ξένης δημοσιογραφίας. Το κείμενο αυτό τρία χρόνια μετά, τον Ιανουάριο του 2006 αποχαρακτηρίστηκε ως απόρρητο από το Πεντάγωνο και δημοσιοποιήθηκε από το Αρχείο Εθνικής Ασφαλείας ύστερα από σχετικό αίτημα. Σύμφωνα με το μέχρι πρότινος απόρρητο έγγραφο του Πενταγώνου, η πληροφορία, -απαραίτητη στον πόλεμο- συνδράμει τα μέγιστα στην στρατιωτική επιτυχία και μελλοντικά αυτό θα ενταθεί, ενώ οι πληροφοριακές επιχειρήσεις οφείλουν να βρίσκονται απευθείας στην αρμοδιότητα και στην διαχείρηση του εκάστοτε υπουργού Άμυνας στοχεύοντας στην μέγιστη ικανή στρατιωτική δεινότητα. Ο αντικειμενικός στόχος και η σημασία των πληροφοριακών επιχειρήσεων εστιάζεται στην κυριαρχία όλου του φάσματος των πληροφοριών, μετατρέποντας τις (πληροφοριακές) επιχειρήσεις σε στρατιωτική δεινότητα σε έδαφος, αέρα, θάλασσα και ειδικές επιχειρήσεις. Το κομμάτι των ψυχολογικών (PSYOP) επιχειρήσεων θεωρείται ως το πιο επιθετικό λόγω της δυνατοτήτας χρήσης πολλαπλών μέσων για την επίτευξη του στόχου. Η βασική θέση, όπως διατυπώνεται στον «οδικό χάρτη» αναφέρει την σημασία που δίνεται στις ψυχολογικές επιχειρήσεις, υποστηρίζοντας ότι η «δημόσια δίοικηση πληροφορεί, η δημόσια διπλωματία και οι ψυχολογικές επιχειρήσεις επηρεάζουν». Την εποχή της Κομμουνιστικής Τρίτης Διεθνούς, χρησιμοποιήθηκε ο όρος «αγκιτ-προπ», κατά συγκοπή των λέξεων, αγκιτάτσια-προπαγάνδα. Τότε η αγκιτάτσια ( η ρητορική διέγερση των μαζών ή επαναστατική ρητορία ξεσηκωμού) απευθυνόταν στην ψυχολογική φόρτιση, στην εφήμερη ψυχολογία του πλήθους. Σήμερα αυτό μπορεί και να ονομάζεται «ψυχολογική επιχείρηση», κρατώντας το κλειδί του μέλλοντος στον έλεγχο των μαζών. Των Στρατών. Των Πολιτικών καταστάσεων. Η επιστήμη της ψυχολογίας εισχωρώντας στο οπλοστάσιο των αμυντικών κέντρων όχι μόνο των Ηνωμένων Πολιτειών αλλά και άλλων χωρών που διαθέτουν αναπτυγμένες και εκσυγχρονισμένες μυστικές υπηρεσίες, δίνει μια καινούργια οπτική της σύγχρονης στρατιωτικής πραγματικότητας. Ο στόχος είναι διττός: η προπαγάνδα υπέρ ή κατά συγκεκριμένου στόχου πρώτον και δεύτερον η αλλοίωση της ψυχολογίας και η αλλαγή συμπεριφοράς. Αν θυμηθούμε το κλίμα πριν την επιχείρηση «σοκ και δέος» τον Μάρτιο του 2003 θα δούμε ότι οι αμερικανικές δυνάμεις άλλη πληροφόρηση διοχέτευαν προς το εσωτερικό των Ηνωμένων Πολιτειών που στόχευε στην προπαγάνδα υπερ της συγκατάθεσης της κοινής γνώμης στο πολεμικό εγχείρημα του προέδρου Bush, επομένως έλεγχος της ψυχολογίας των μαζών. Κατα σύνέπεια, ο επηρεασμός της κοινής γνώμης που την ίδια ώρα αποτυπώνονταν στις δημοσκοπήσεις εξασφάλιζε το πράσινο φως για την μεγάλη επιχείρηση, ώστε εικονικά να φαίνεται πως εξασφαλίζεται η μεγάλη συναίνεση του λαού. Ενός λαού που τελικά προδόθηκε. Και από την άλλη η πληροφόρηση που διοχέτευαν προς το λαό του Ιράκ μέρες πριν, όχι μόνο από τα διεθνή ειδησεογραφικά ΜΜΕ με πολλαπλούς στόχους και αποδέκτες. Έλεγχος και εξέγερση της κοινής γνώμης. Πτώση του ηθικού του Ιρακινού στρατού. Άρα και μειωμένη και χαλαρή αντίσταση. Η κατάληξη: ο στόχος επετεύχθη! |
Δέσποινα Συριοπούλου
ΠΗΓΗ: GREEK - AMERICAN NEWS AGENCY
