ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑΣ

ΕΠΙ-ΣΚΕΨΕΙΣ:

27 Οκτωβρίου 2008

ΡΑΣΟΦΟΡΟΙ ΕΜΠΟΡΟΙ ΚΑΙ ΨΥΧΕΜΠΟΡΟΙ

Ένα μίνι Βατικανό «έχτιζε» ο Εφραίμ

Real estate, business plan, επενδύσεις σε ακίνητα, τουριστικά θεματικά χωριά ήταν μερικές από τις ιδέες που κυκλοφορούσαν στο Βατοπέδι
Μεγαλεπήβολα σχέδια με άρωμα Βατικανού που έφθαναν μέχρι την Κύπρο περιελάμβαναν οι φιλοδοξίες της ιεράς Μονής Βατοπεδίου, όπως εκτιμούν Αγιορείτες μοναχοί που έζησαν την εποχή Εφραίμ στο Περιβόλι της Παναγίας. Η περιουσία της μονής υπολογίζεται πως ξεπερνάει τα 70 εκατομμύρια ευρώ.

Χωρίς βέβαια να προσμετρώνται σε αυτά τα περιουσιακά στοιχεία που απέκτησε από την ανταλλαγή της Βιστωνίδας με τα οικόπεδα «φιλέτα». Η πραγματική αξία των προσεκτικά επιλεγμένων «φιλέτων» θα προσέθετε περισσότερο από 1 δισεκατομμύριο ευρώ στο ταμείο της μονής σύμφωνα με τις υπάρχουσες τιμές της κτηματαγοράς και θα μετέτρεπαν το Βατοπέδι στον υπ΄ αριθμόν ένα ρυθμιστή των πραγμάτων- και όχι μόνο στην εκκλησιαστική πραγματικότητα.

«Η οικονομική δύναμη που θα συγκεντρωνόνταν στο μοναστήρι θα ήταν τεράστια. Θα γινόταν
ΜΑΝΑΤΖΕΡ
Βlooberg: «Η Μονή Βατοπεδίου μπορεί να συγκριθεί με το Νταβός της Ελβετίας. Μόνον εκεί συναντάτε τόσους μάνατζερ»
κράτος εν κράτει που θα διαμόρφωνε τους κανόνες του παιχνιδιού. Θα υποσκέλιζε ακόμη και την ελλαδική Εκκλησία με τη ρευστότητα που θα συγκέντρωνε», εκτιμούν γνώστες των εκκλησιαστικών θεμάτων. Στο Άγιον Όρος δεν ήταν λίγοι εκείνοι που έκαναν λόγο για ένα «Βατικανό στα σπάργανα». Παράδεισος επενδύσεων
«Η Μονή Βατοπεδίου μπορεί να συγκριθεί με το Νταβός της Ελβετίας. Μόνο στα δύο αυτά μέρη μπορείτε να συναντήσετε τόσους γνωστούς μάνατζερ», επεσήμανε σε ρεπορτάζ του τον Ιανουάριο του 2005 το δίκτυο Βloomberg, το οποίο διέκρινε από νωρίς τη δυναμική που συγκεντρωνόταν στην αγιορείτικη μονή, την οποία ανέφερε ως «παράδεισο επενδύσεων».

Real estate, business plan, επενδύσεις σε ακίνητα, τουριστικά θεματικά χωριά και αντίγραφα μοναστηριών του Αγίου Όρους προσβάσιμα σε προσκυνητές και των δύο φύλων, ήταν μόνο μερικές από τις ιδέες που κυκλοφορούσαν στο Άγιον Όρος και ξεσήκωσαν θύελλα διαμαρτυριών μεταξύ των Αγιορειτών, που έβλεπαν την κατάσταση να αλλάζει, ενώ οι φήμες για επενδυτικά προγράμματα που θα απέφεραν εκατομμύρια ευρώ στα ταμεία της Μονής Βατοπεδίου προκάλεσαν «ιερό» πόλεμο.


Κινήσεις ματ με γνωριμίες, επιχειρηματίες και real estate

ΣΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ του ΄90, το Άγιον Όρος αρχίζει να ζει σε ρυθμούς Εφραίμ, ο οποίος εκμεταλλεύεται στο έπακρον τα «δώρα» της μονής. Η ιερά Ζώνη της Παναγίας περιοδεύει σε σπίτια πολιτικών, ευλογεί τα αυτοκίνητα LΑDΑ, τα οποία γίνονται και χορηγός της περιφοράς της Ζώνης. Η περιφορά συνεχίζεται στην αλευροβιομηχανία του κ. Λούλη και σε άλλους επιχειρηματίες, οι οποίοι ενισχύουν το έργο του ηγούμενου Εφραίμ. Η έλευση του πρίγκιπα Καρόλου στη μονή σηματοδοτεί την απαρχή μιας νέας εποχής για το μοναστήρι. Ο διάδοχος του βρετανικού θρόνου θα τιμήσει πολλές φορές ακόμη τη μονή και ο Εφραίμ εκμεταλλεύεται στο έπακρον την υψηλή αυτή γνωριμία. Μία από τις φήμες που κυκλοφορεί εντέχνως το δίδυμο Εφραίμ- Αρσένιου είναι η δημιουργία ενός μεσαιωνικού τουριστικού χωριού στη Βιστωνίδα, σε περιοχή που η μονή αρχίζει να διεκδικεί από το 1997. Ένα αντίστοιχο πρότζεκτ της μονής, που διαφημίζεται με τον ίδιο τρόπο, φέρει τη μονή έτοιμη να κατασκευάσει στην περιοχή τής Ουρανούπολης αντίγραφο της μονής ή κάτι παραπλήσιο, το οποίο θα μπορούν να επισκέπτονται προσκυνητές ανεξαρτήτως φύλου. «Έχουμε οικονομικούς συμβούλους οι οποίοι μας καθοδηγούν σ΄ αυτόν τον τομέα, διότι εμείς δεν τα ξέρουμε αυτά, ιδιαίτερα εγώ, και μας βοηθούν σ΄ αυτά τα πράγματα για να βγαίνουν τα οικονομικά, να φτιάχνουμε το μοναστήρι και να κάνουμε και φιλανθρωπία συν τοις άλλοις», δήλωσε σε πρόσφατη συνέντευξή του στον «Εθνικό Κήρυκα» ο ηγούμενος Εφραίμ, προσπαθώντας να δικαιολογήσει τα επιχειρηματικά πλάνα της μονής.

Μιλούσε για φιλανθρωπίες
Επισήμως η μονή υποστηρίζει πως κάθε χρόνο προσφέρει τρία εκατομμύρια ευρώ σε φιλανθρωπίες, αποφυλακίζει φυλακισμένους, προσφέρει υποτροφίες σε φοιτητές, ενώ έχει εξαγγείλει και την κατασκευή ενός γηροκομείου κληρικών και πρεσβυτέρων στην Κύπρο, κόστους πέντε εκατομμυρίων ευρώ.

Οι επενδύσεις όμως της μονής δείχνουν πως το Βατοπέδι έχει λύσει για τα καλά το οικονομικό του πρόβλημα, χάρη στις επιχειρηματικές κινήσεις που συνήθως καθοδηγεί ο μοναχός Αρσένιος. Αυτός αναλαμβάνει να μιλήσει και με δημάρχους περιοχών, οι οποίοι αντιδρούν στην παραχώρηση στη μονή εκτάσεων από το Δημόσιο, δελεάζοντάς τους με ευρωπαϊκά προγράμματα.

Ακίνητα παντού
Το μοναστήρι έχοντας στην κατοχή του μόνο το 10% των πραγματικών του εκτάσεων, όπως επανειλημμένως έχει επισημάνει ο Εφραίμ, κάνει κινήσεις ματ στην κτηματαγορά, όπως εκτιμούν οι επαΐοντες. Στην ιδιοκτησία της βρίσκονται οικόπεδα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, τη Χαλκιδική και την Πέλλα. Είναι ο ιδιοκτήτης των γραφείων όπου στεγάζεται η γενική γραμματεία Αθλητισμού στη Λεωφόρο Κηφισίας, ενώ κατέχει δεκάδες διαμερίσματα μεγάλης αξίας σε πολλές πόλεις της Ελλάδας.


Εκδιώχθηκε για σκάνδαλα από την Κύπρο

«ΚΥΠΡΙΟΥΣ ΗΘΕΛΑΝ να βάλουν στο Βατοπέδι, καλά να πάθουν», είναι η πιο συνηθισμένη φράση τους δύο τελευταίους μήνες στο Άγιον Όρος και οι παλαιότεροι στον Άθωνα θυμούνται τις αρχές της δεκαετίας του ΄90, όταν ο 34χρονος τότε Εφραίμ ανέλαβε ηγούμενος στη δεύτερη τη τάξει μονή του Αγίου Όρους. Τότε ο απεσταλμένος του Οικουμενικού Πατριαρχείου Μητροπολίτης Σταυρουπόλεως Μάξιμος είχε αποστολή να εγκρίνει ή να απορρίψει την παράδοση της μονής στην αδελφότητα του κ. Εφραίμ και του πνευματικού του πατέρα Ιωσήφ. Η κυπριακή καταγωγή, όπως θυμούνται μοναχοί, είχε προβληματίσει ιδιαίτερα τον κ. Μάξιμο κυρίως για το γεγονός πως Κύπριοι μοναχοί βρισκόταν σε αρκετές μονές, αλλά δεν είχαν σε καμία τον έλεγχο. Η βασική ένσταση που έθεταν κύκλοι του Πατριαρχείου αφορούσε τη διαφορετική προσέγγιση στον ρόλο της Εκκλησίας που έχει η Κυπριακή Εκκλησία. «Η σημαντικότερη διαφοροποίηση είναι πως στην Κύπρο ισχύει ο χωρισμός Κράτους- Εκκλησίας κατά το βρετανικό πρότυπο. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως η Εκκλησία έχει τη δυνατότητα να λειτουργεί ως ξεχωριστή οντότητα και να δραστηριοποιείται επιχειρηματικά», επισημαίνει ο καθηγητής Θεολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Μάριος Μπέγζος. Υπόγειος πόλεμος
Η τοποθέτησή του επισημοποίησε τον μέχρι τότε υπόγειο πόλεμο της μονής με την Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας. Το παλιότερο μοναστήρι της Αθωνικής Χερσονήσου εποφθαλμιούσε το Βατοπέδι, το οποίο ύστερα από 536 χρόνια αποφάσισε να εγκαταλείψει τον ιδιόρρυθμο χαρακτήρα του και να γίνει κοινοβιακό. «Πρακτικά αυτό σήμαινε πως στο μοναστήρι έμπαινε ηγούμενος και τελείωνε η εποχή όπου κάθε μοναχός που έμενε στη μονή λειτουργούσε όπως αυτός ήθελε». Η μακρόχρονη αυτή επιλογή είχε σημαδέψει ανεξίτηλα το Βατοπέδι, το οποίο είχε πληρώσει ακριβά τον ιδιόρρυθμο χαρακτήρα του:

τα περισσότερα από τα κτίρια κινδύνευαν από κατάρρευση και μαζί τους κινδύνευαν να χαθούν και κειμήλια ανυπολόγιστης ιστορικής αξίας, όπως η Αγία Ζώνη. Η απόφαση αυτή, που ελήφθη το 1989, αποτέλεσε σύμφωνα με τον τότε διοικητή του Αγίου Όρους Κωνσταντίνο Λούλη τη σοβαρότερη απόφαση της εν Άθω παρουσίας του.

Η έλευση του κ. Εφραίμ στη Μονή Βατοπεδίου υπήρξε το ίδιο επεισοδιακή με τη σημερινή κατάσταση. Η πρώτη επαφή τού γεννημένου το 1956 στην κατεχόμενη σήμερα Πηγή Αμμοχώστου Βασίλη Κουτσού, όπως είναι το λαϊκό του όνομα, με τον μοναχισμό αρχίζει στα τέλη της δεκαετίας του 1970. «Ο Βασίλης», θυμάται ένας από τους συμμαθητές του στη Θεολογική Σχολή της Αθήνας, «ήταν καλός μαθητής στη Σχολή, είχε αναπτύξει από νωρίς στενούς δεσμούς με εκκλησιαστικούς κύκλους, αλλά δεν είχε δώσει δείγματα ανθρώπου που σκόπευε να ασχοληθεί με τον μοναχισμό. Όταν πληροφορήθηκα το 1983 τη χειροτόνησή του στο Άγιον Όρος εξεπλάγην, όπως και αρκετοί από τους συμμαθητές μας». Στην Αθήνα, ο νεαρός Κύπριος, μέσω της Αποστολικής Διακονίας, διατηρεί πολύ καλές σχέσεις με τον τότε Μητροπολίτη Βύρωνα Γεώργιο, ο οποίος τον τοποθετεί κατηχητή στην ενορία των Τριών Ιεραρχών της Καισαριανής έως και το 1978, οπότε παίρνει το πτυχίο του. Στην Κύπρο όμως έχουν μείνει τα τέσσερα αδέλφια του και η μητέρα του Βασιλική, η οποία ύστερα από την εξαφάνιση του άντρα της Σωτήρη στη διάρκεια της τουρκικής εισβολής τα φέρνει βόλτα δύσκολα.

Αρχικά διορίστηκε καθηγητής και επιμελητής της Ιερατικής Σχολής που βρίσκεται στη Λευκωσία. Τότε είναι που γνώρισε και τον μοναχό Ιωσήφ, τον άνθρωπο που τον έπεισε να ακολουθήσει το μοναχικό σχήμα. Ο Ιωσήφ ο Βατοπεδινός, όπως αποκαλύπτουν Κύπριοι μοναχοί, είναι προσωπικότητα που έχει προκαλέσει πολλές συζητήσεις γύρω από το όνομά του στη Μεγαλόνησο και από την οποία ουσιαστικά εκδιώχθηκε με πρωτοβουλία τού νυν Αρχιεπισκόπου Κύπρου κ. Χρυσόστομου. Ο Ιωσήφ γίνεται ο «γέροντας» του Εφραίμ.

Τους έδιωξαν
Στη δυναμική ομάδα του Ιωσήφ, η οποία δραστηριοποιείται στην περιοχή της Πάφου, εντάσσονται επίσης ο σημερινός Μητροπολίτης Λεμεσού Αθανάσιος και ο Αρχιμανδρίτης Χρυσόστομος. Το όνομα του Ιωσήφ και της ομάδας του συνδέεται με σκάνδαλα ηθικής φύσης, σύμφωνα με τις κατηγορίες των επικριτών τους, και υποχρεώνουν τον τότε Μητροπολίτη Πάφου Χρυσόστομο να τους ζητήσει να εγκαταλείψουν την επαρχία του. Την ίδια στάση τηρούν και οι υπόλοιποι μητροπολίτες, οι οποίοι υποχρεώνουν ουσιαστικά τον Ιωσήφ και τους υποτακτικούς του να εγκαταλείψουν τη Μεγαλόνησο. Ο Χρυσόστομος από τότε βρίσκεται στην κορυφή των εχθρών της ομάδας.

ΠΗΓΗ: ΤΑ ΝΕΑ

21 Οκτωβρίου 2008

ΑΡΗΣ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗΣ

Η αριστερά στην Ελλάδα πέθανε τραγικά με τον θάνατο του Βελουχιώτη.
Είχε τα πάντα και τα έχασε. Ένα νικηφόρο πλήρως εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα, με μια συμμετοχή απίστευτη και μια αλληλεγγύη και πίστη, που κινούσαν γη και ουρανό. Ότι θα ονειρευόταν κάθε είδους λαϊκό κίνημα παγκόσμια. Ο υπόλοιπος κόσμος τότε παρακολουθούσε με ανοιχτό το στόμα. Έπαιρνε κουράγιο και ελπίδα.
·
Την ίδια εκείνη στιγμή, πέθαναν ακαριαία όλες οι ηγεσίες των κομουνιστών που επεδίωξαν τον θάνατό του. Δεν είχαν πια κανένα μέλλον. Δεν θα μπορούσαν να ξαναβρεθούν ποτέ στο σημείο που τους είχε φτάσει ο Άρης.
Ο θάνατός του από την άλλη, σηματοδότησε το τέλος κάθε δημοκρατικής λειτουργίας στην Ελλάδα για 35 χρόνια, με ένα αδιαπέραστο αστυνομικοφασιστικό κράτος, που μεταμορφώθηκε σε υπόκριση δημοκρατίας όταν αλλάξαν οι καιροί, ως σοσιαλδημοκρατική συμφορά.
·
Μαζί του αργοπέθαινε σιγά-σιγά και η Ελλάδα. Η σημερινή της εικόνα δεν αφήνει καμιά αμφιβολία.
Ήταν η μοναδική της ευκαιρία. Η στημένη εκείνη ήττα προμήνυε καθαρά την σημερινή της κατάντια.
Μετά από αυτόν τον τελευταίο αρχαιοέλληνα χρονοάλτη, ανέλαβαν οι φαρσέρ της ιστορίας. Αριστεράς και δεξιάς.
Αυτό που γνήσια και αληθινά απέμεινε, ήταν ο καημός και ο σπαραγμός των ελλήνων που τον αγάπησαν σαν τα όνειρά τους. Επάνω του ακούμπησαν όλες τους τις ελπίδες μαζί και των πεθαμένων τους.
Όλοι κατάλαβαν καλά τότε και αργότερα ακόμη καλλίτερα, ότι χάθηκε η τελευταία ελπίδα του νεοελληνικού κράτους. Πιστεύω και η πιο σοβαρή ελπίδα των ευρωπαϊκών και βαλκανικών λαών.
Αυτό που μανιωδώς όλοι απέκρυψαν και οι υπόλοιποι δεν κατάλαβαν ως ανεπαρκείς μελετητές και ιστορικοί, ήταν ότι επρόκειτο για το σημαντικότερο εγχείρημα της νεότερης ευρωπαϊκής ιστορίας.
Εκεί στα βουνά αναπτύχτηκε συνειδητά για πρώτη φορά, από ένα ιστορικό πολιτισμικό ένστικτο ενός αμόρφωτου τότε λαού, ένα γηγενές ελληνικό αμεσοδημοκρατικό μοντέλο που επιβίωσε εντυπωσιακά, έξω τελείως από το κομουνιστικό και το καπιταλιστικό πρότυπο του υπόλοιπου κόσμου, για την πρωτοφανή του δικαιοσύνη. Που εξέπληξε τότε τους πάντες και εκπλήσσει ακόμα περισσότερο σήμερα τους ιστορικούς και την ιστορία.
Ακόμη δεν έχουν δει αυτή την σημασία, ως την πρώτιστη εξ όλων.
Αυτό το φαινόμενο είχε τις υψηλότερες δημοκρατικές και δικαιακές προδιαγραφές που η θεωρητική σκέψη και η πολιτική πρακτική οραματίστηκαν και επιθύμησαν ποτέ παγκόσμια, για την οργάνωση των κοινωνιών του ανθρώπου.

Ήταν μια ανεπανάληπτη, μια ΄΄ευλογημένη΄΄ χωροχρονική στιγμή του ευρωπαϊκού και του παγκόσμιου κοινωνικού σύμπαντος, που υπερέβαινε τις άλλες ιστορίες και έσπαζε όλα τα γκούλακ, τις νομενκλατούρες, τις γραφειοκρατίες και τις ποδηγετήσεις των λαών των δύο κόσμων, και που οδηγούσε σε μια άλλη κοινωνική φιλοσοφία και μια άλλη πραγματιστική και αισιόδοξη αντίληψη για την οργάνωση των κοινωνιών του ανθρώπου, και που κατάπιε αμείλικτα η προδοσία της δεξιάς και η ανικανότητα τουλάχιστον της ηγεσίας της κομουνιστικής αριστεράς.

·
Αυτός ο άνθρωπος βγήκε κατ΄ ευθείαν από τα σπλάχνα της αθηναϊκής δημοκρατίας. Έφτασε σε μας, σαν απεσταλμένος του χρόνου, πηδώντας στο μέλλον που κατέρρεε, από τον βυζαντινισμό, την τουρκοκρατία και το νεοσύστατο ελληνικό κράτος των κοτζαμπάσηδων, των τζακιών, των πρώτων εφοπλιστών, της άπληστης και αχόρταγης εκκλησίας, και τέλος του ναζισμού που είχε ξεσπάσει στην Ευρώπη τις μέρες εκείνες και την απειλούσε ολοκληρωτικά, μαζί με τον υπόλοιπο κόσμο. Οι έλληνες τότε κάνανε την καλλίτερη αρχή τους μετά από αιώνες και χιλιετίες.
Και εμείς δεν τον αφήσαμε. Οι κομουνιστές τότε σκότωσαν τον καλλίτερό τους.
Ήταν η προδοσία των κακών νάνων στον αθώο γίγαντα της ιστορίας.
Οι αριστεροί τιμώρησαν για αυτό το κκε, καρφώνοντας τα ποσοστά του στο 7-8%.
Αντί το κκε να ακολουθήσει το ΕΑΜ, επεδίωξε μανιασμένα να συμβεί το αντίστροφο. Τόσο μπορούσε, τόσο καταλάβαινε.
Όποιος προδίδει τον καλλίτερό του, θα προδώσει όλους τους άλλους.
Και πράγματι οι έλληνες κομουνιστές το βίωσαν αυτό επαναλαμβανόμενα στο πετσί τους.

ΠΗΓΗ: Νεφέστορας

16 Οκτωβρίου 2008

Μ. Καλομοίρης. Ο συνθέτης που μελοποίησε τα όνειρα της Ελλάδας

«Μανώλης Καλομοίρης τ’ όνομά μου, γεννήθηκα στη Σμύρνη στα 1883, στις 14 του Χριστού. Πατέρας μου ο γιατρός ο Γιάννης ο Καλομοίρης, ή μάλλον ο Ιωάννης του Εμμανουήλ Καλομοίρης – όπως βρίσκεται ακόμα γραμμένο σε μερικά παλιά του βιβλία – από το Νέο Καρλόβασι της Σάμου, όπου κ’ εγώ είμαι γραμμένος στο σχετικό δημοτολόγιο».

Αυτά τα λόγια σημειώνει ο μεγάλος Έλληνας Μουσουργός, Mανώλης Καλομοίρης, στο βιβλίο «Η ζωή μου και η τέχνη μου», που άρχισε να γράφει λίγο πριν τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο.

Ο αρχηγός της νεοελληνικής εθνικής μουσικής σχολής και ιδρυτής του Ελληνικού και του Εθνικού Ωδείου, συνέθεσε παραπάνω από 220 έργα, εμπνευσμένα από τις εθνικές περιπέτειες της χώρας μας, αλλά και από την ελληνική παράδοση, τη λογοτεχνία, την ποίηση και από τους λαϊκούς θρύλους εκείνης της εποχής.

Τα παιδικά χρόνια

Ο Μανώλης Καλομοίρης μένει ορφανός από πατέρα σε ηλικία 4 ετών και όπως γράφει ο ίδιος για παρήγορο άγγελο και παραστάτη είχε την αγάπη της μάνας του, «που την τραγούδησε στη Μάνα του Δαχτυλιδιού», ενώ στα πρώτα του παιδικά χρόνια στο πλευρό του βρίσκεται και η γιαγιά του , η «νενέ» του, η οποία καθώς είχε ανατραφεί από κάποια Αρμένισσα, μιλούσε και Τούρκικα και Αρμένικα.

Όπως γράφει στα απομνημονεύματά του, η νενέ φαντάζει στα παιδικά του μάτια, σαν να είχε βγει από παραμύθι. Άλλωστε, τα παραμύθια και τα τραγούδια της γιαγιάς του, είναι αυτά που τον φέρνουν σε επαφή με το λαϊκό θρύλο και τη δημοτική μουσική.

Η γιαγιά κοίμιζε και ξυπνούσε το μικρό Μανώλη με δημοτικά τραγούδια για κλέφτες και αρματολούς και παραμύθια, με βασιλοπούλες και δράκους, με νεράϊδες και «αραπάδες», με μάγισσες και καλικάντζαρους, προκαλώντας την ήπια αντίδραση της μάνας του που τον προόριζε για…γιατρό και όχι για «καπετάνιο»!

«Δεν γίνηκα ούτε καπετάνιος – ή μάλλον έγινα του γλυκού νερού – ούτε γιατρός. Όμως τα τραγούδια της Νενές μου, σαν κάτι να μιλήσανε στην ψυχή μου, σαν κάτι να χαράξανε μέσα στο παιδικό μου υποσυνείδητο και με κρατήσανε δεμένο στη μαγική χώρα των ρυθμών και των ονείρων. Η γιαγιά μου με μάγευε με τα τραγούδια και τα παραμύθια της. Ήξερε ένα σωρό δημοτικά μας τραγούδια και κάθε βράδυ και κάθε πουρνό, με νανούριζε και με ξυπνούσε πότε με το «Λύγκο το Λεβέντη, τον αρχιληστή», πότε με τα «Σαράντα παλλικάρια από τη Λιβαδειά», και καθισμένη δίπλα στο κρεβάτι μου μ’ αποκοίμιζε με τα παραμύθια της, που μιλούσανε για βασιλοπούλες και για δράκοντες και βασιλόπουλα κι νεράιδες κι αραπάδες και μάγισσες και καλικαντζάρους. Ίσως όμως περισσότερο από τη γιαγιά μου ακόμα, μια άλλη γριούλα να τάραξε την παιδική μου φαντασία, που μένει ακόμη ολοζώντανη στο θυμητικό μου. Η Τσάτσα Μαρούκα, μια τυφλή ξαδέλφη της γιαγιάς μου. Με τ’ άσπρα της μαλλιά τα καλοχτενισμένα και με το σμυρνέικο φεσάκι της, η Τσάτσα Μαρούκα, φάνταζε στην παιδική μου φαντασία σα μάγισσα βγαλμένη από τα παραμύθια της γιαγιάς μου. Μια μάγισσα, όμως καλή, γεμάτη χωρατάδες, τραγούδια και διηγήματα. Μ’ έπαιρνε στα γόνατά της και μου γλυκόσερνε το παραμύθι της, το αιώνιό της παραμύθι».

Σε ηλικία επτά ετών η μητέρα του τον εγγράφει στο «Παρθεναγωγείον και Νηπιαγωγείον το Παλλάδιον», των αδελφών Πασχάλη, που δεχόταν στις μικρές τάξεις και αγόρια. Λίγο αργότερα, όταν η διευθύντρια της αναγγέλει πως η σχολή απέκτησε κλειδοκύμβαλον, θα τον γράψει αμέσως για μαθήματα με δάσκαλο το Ζακύνθιο, Διγενή Καπαγκρόσσα.

Ο Καπαγκρόσσας στάθηκε τύραννος για το μικρό Μανώλη και τον έκανε για κάμποσο καιρό να θεωρεί ότι το πιάνο έχει ως μόνο προορισμό να βασανίζει τα δάχτυλα των μικρών παιδιών.

Η μόνη του χαρά είναι όταν η διευθύντρια του σχολείου τον αφήνει μόνο του να μελετήσει, καθώς τότε, αντί να παίζει τις ανιαρές σκάλες και τα ανιαρά γυμνάσματα του Καπαγκρόσσα, δοκιμάζει τα άσπρα και μαύρα πλήκτρα και προσπαθεί να βρει διάφορους ηχητικούς συνδυασμούς, προκαλώντας τις επιπλήξεις της διευθύντριας: «Μανωλάκη, πάλι τα δικά σου παίζεις»!

Το ημερολόγιο δείχνει 1894, όταν η οικογένεια του Μανώλη Καλομοίρη θα εγκατασταθεί οριστικά στην Αθήνα, στην Πλάκα, όπου από το παράθυρο του δωματίου του βλέπει τον Παρθενώνα.

«Όμως μαζί με τον Παρθενώνα, το σπίτι έβλεπε και στη μάντρα της κυρά Κώσταινας. Συχνά από τη μάντρα σαν έβαζαν να ψήσουν κοκορέτσι, αντιλαλούσανε στ’ αυτιά μου τα τραγούδια του κυρ Κώστα που, με μια βραχνιασμένη μα σωστή φωνή, τραγουδούσε λογιών λογιών τραγούδια της Ρούμελης, της πατρίδας του, και στις γιορτερές μέρες το έστηναν στο χορό με λαγούτα και ζουρνάδες. Τι τα θέτε, από τότε πιότερο με συγκινούσανε τα ζωντανά αυτά λαϊκά τραγούδια από τη θεά της αθανάτου κληρονομιάς των ενδόξων προγόνων μας, όπως έλεγε ο αείμνηστος σεβαστός μου καθηγητής των Ελληνικών και των Λατινικών, Γεωργιάδης».

Το 1896 η οικογένεια μετακομίζει στην οδό Σόλωνος, ενώ στο μεταξύ ο Μανώλης Καλομοίρης μαθαίνει για το θάνατο της νενές του, στη Σμύρνη.

«Η καλή μου η γιαγιά δεν θα μου ξανάλεγε πια παραμύθια ούτε θα μου τραγουδούσε το ‘Λύγκο το Λεβέντη τον αρχιληστή’ που ύστερ’ από χρόνια ήτανε γραφτό να τον τραγουδήσω εγώ, στο Συμφωνικό μου Κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα».

Τα χρόνια αυτά ο Μανώλης Καλομοίρης συνεχίζει τις σπουδές του στο πιάνο με τον Τιμόθεο Ξανθόπουλο, ενώ δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι ο νεαρός έφηβος, πλέον, ζει σε μια πολύ ταραγμένη εποχή.

Το 1896 παρακολουθεί τους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες στην Αθήνα, θα ζήσει το «δυστυχώς επτωχεύσαμεν» του Χαριλάου Τρικούπη, τις πρώτες συγκρούσεις μεταλωρύχων και χωροφυλακής στο Λαύριο, καθώς και την εθνική ταπείνωση του ελληνοτουρκικού πολέμου, το 1897.

Τρία χρόνια αργότερα ταξιδεύει στην Κωνσταντινούπολη, όπου παίρνει μαθήματα πιάνου από τη Σοφία Σπανούδη, η οποία τον εισάγει στην ποίηση του Κωστή Παλαμά.

«Αν δεν έπεφτα στα χέρια της και βρισκόμουνα κάτω από ένα δάσκαλο, έστω και πιο τεχνικά καταρτισμένο και ισορροπημένο, δεν ξέρω αν θα ήμουν σήμερα αυτός που είμαι. Και γι’ αυτό τη Σοφία τη βάζω δίπλα σ’ ότι πιο πολύτιμο κρύβω μέσα στα βάθη της ψυχής μου, ύστερα από την ανάμνηση της Μάνας μου. Τη βάζω μαζί με τη γιαγιά μου και την Τσάτσα Μαρούκα, που σταθήκανε οι πρώτες που μου ανοίξανε τις πόρτες της Τέχνης στα παλάτια. Σιγά σιγά άρχισε να με θηριεδεύει μέσα μου η απόφαση να αφοσιωθώ κι επαγγελματικά στη μουσική. Αδιαφορούσα, πως όταν στο σπίτι μου θα τους το ανάγγελλα, θα το θεωρούσανε απάνω-κάτω- ίδιο σαν να τους έλεγα πως αποφάσισα να γίνω λωποδύτης, παραχαράκτης, ή κάτι παρόμοιο. Τέτοιες ήταν οι ιδέες που κρατούσανε τότες, στο σωτήριο έτος 1900, στο αστικό και νοικοκυρίστικο περιβάλλον της Πόλης για τους μουζικάντες, όπως και για τους θεατρίνους».

Παρακούοντας την επιθυμία της οικογένειάς του που τον θέλει…γιατρό, πηγαίνει στη Βιέννη το 1901 και εγγράφεται στο Ωδείο. Εκεί θα γνωριστεί με την Κερκυραία Χαρίκλεια Παπαμόσχου, την οποία θα παντρευτεί το 1906. Στην Αυστριακή πρωτεύουσα θα συνθέσει τα πρώτα του έργα.

Είναι η εποχή που τα σύννεφα της επερχόμενης θύελλας του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου έχουν αρχίσει να συσσωρεύονται πάνω από την Ευρώπη.


Ο μαλλιαρός από τη Ρωσία

Από το 1906 ως το 1910 ο Έλληνας μουσουργός διδάσκει στο Λύκειο Ομπολένσκι, στο Χάρκοβο της Ουκρανίας, αλληλογραφεί με τον Κωστή Παλαμά, συνθέτει τη «Ρωμέϊκη Σουίτα» και ταυτόχρονα στέλνει τα πρώτα του κείμενα στο περιοδικό των δημοτικιστών, «Νουμάς».

«Η πυκνή μου αλληλογραφία και πνευματική επικοινωνία με την Αθήνα και με τους αρχηγούς του δημοτικισμού από τη μια μεριά, κι από την άλλη η μουσική της κοινωνία, που την εύρισκα σε πρωτόγονη κατάσταση, μου δυναμώσανε την επιθυμία να κατέβω στην Ελλάδα, έστω και προσωρινά, να γνωρίσω και να γνωριστώ. Έπειτα η απομόνωσή μου στη Ρωσία είχε ανάψει τον εθνικισμό και τον πατριωτισμό μου. Σε αληθινή έξαρση και έξαψη, ονειρευόμουνα διαρκώς μια Νεοελληνική αναγέννηση και προσδοκούσα το Μεσσία, που θα χάριζε στην Ελλάδα μου ‘τα φτερά, τα πρώτινά της τα μεγάλα».

Η ώρα αυτή, δεν θα αργήσει να φτάσει. Το 1908 ο Μανώλης Καλομοίρης πραγματοποιεί την πρώτη του εμφάνιση στην Αθήνα ως συνθέτης, ενώ το γραμμένο στη δημοτική γλώσσα, πρόγραμμά του, θεωρείται το μανιφέστο της «Εθνικής Σχολής» μουσικής. Άλλωστε, το γλωσσικό ζήτημα κυριαρχεί έντονα στην Ελλάδα στις αρχές του 20ου αιώνα, δημιουργώντας πολλές διαφωνίες, αφού ο λαός χρησιμοποιεί τη δημοτική, ενώ η επίσημη γλώσσα εξακολουθεί να είναι η καθαρεύουσα. Η δημοσίευση του προγράμματος στη δημοτική προκαλεί ποικίλα σχόλια, και όλοι μιλούν για τη συναυλία ενός «μαλλιαρού» μουσικού από τη Ρωσία , όπου θα τραγουδήσουνε τραγούδια πάνω σε στίχους του Πάλλη και του Παλαμά.

Μάλιστα, η εφημερίδα «Αθήναι», που διευθύνει ο αντιδημοτικιστής Πώπ, δημοσιεύει ένα άρθρο με τίτλο «Συναυλία με κοτσίδες», όπου γίνεται λόγος για ρώσικα ρούβλια με τα οποία ο συνθέτης έχει πληρωθεί για να …διαφθείρει το «έθνος» και να κάνει ρώσικη προπαγάνδα.

Μόλις ακούστηκε το «Πρωτοβάρεμα», η «Διπλόφουγκα», η Γεννάδη, τραγούδησε την «Πατινάδα» και το «Στην ανέμη καρφωμένα». Τότε το κοινό άρχισε να αλλάζει γνώμη και ξεκίνησε να «μπιζάρει», τη «Μολυβιάτισσα», την «Πατινάδα» και τη «Ρουμελιώτισσα». Στο τέλος ο Μανώλης Καλομοίρης, απευθυνόμενος στο κοινό, θα πει: «Αυτά ήτανε τα ρώσικα ρούμπλια, κυρίες και κύριοι».

Λίγες ημέρες αργότερα, απαντώντας στην κριτική του Γρηγόριου Ξενόπουλου στην εφημερίδα «Αθήναι», ο Μανόλης καλομοίρης υποστηρίζει πως ο Έλληνας συνθέτης πρέπει να στηριχτεί στην ελληνική λογοτεχνία και ποίηση, για να δημιουργήσει πραγματική «Ελληνική Μουσική».

« Αν ρίξουμε μια ματιά στην ιστορία της Μουσικής θα δούμε πως πολλές φορές η μουσική μας έρχεται σαν αντιφεγγιά μιανής μεγάλης φιλολογικής ή θρησκευτικής ή και κοινωνικής κίνησης. Από την ιστορία μαθαίνουμε και τούτο, πως φιλολογία εθνική μεγάλη, δίχως ανάλογη εθνική φιλολογία δεν συντυχαίνουμε. Και μου φαίνεται πολύ φυσικό, αφού πρώτα ντύσει ένας λαός τους πόθους του και τα αισθήματά του με το λόγο, τότε μπορεί να αισθανθεί και την ανάγκη να εκφράσει με τόνους κάτι χτυποκάρδια και κάποια ονειροφαντάσματα που δύσκολα ή και καθόλου δεν εκφράζομαι με το λόγο. Είναι όμως φανερό πως μια οποιαδήποτε κίνηση φιλολογική ή κοινωνική, για να βοηθήσει στο ξετύλιγμα μιας οποιαδήποτε ξένης τέχνης πρέπει πρώτα αυτή η ίδια να Ζει με αληθινή και αναγκαία ζωή, πρέπει δηλαδή να είναι πρόοδος και εξέλιξη όχι ασθένεια ή διαστροφή. Αν λοιπόν ο κ. Ξενόπουλος βρίσκει πως το μικρό μου έργο έχει κάποιαν, ας είναι και μικρότατη, εθνική αξία, τότε οφείλει να παραδεχτεί πως η σκολή που το ενέπνεψε, έχει αυτή διπλή κι ανυπολόγιστη αξία, αφού στάθηκε άξια να επιδράσει και σε τέχνη όξω του κύκλου της βρισκούμενη».

Η εμφάνιση του Καλομοίρη στην Αθήνα συμπίπτει με την εποχή που το ελληνικό έθνος αδύναμο οικονομικά και πολιτικά προσπαθεί να επιβεβαιώσει την ύπαρξή του, μέσω πολιτισμικών στοιχείων. Η αναγκαιότητα «εφεύρεσης» της εθνικής ταυτότητας, τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα, κάνει τις συζητήσεις να περιστρέφονται γύρω από την έννοια της «παράδοσης», ενώ τα πρωτογενή «υλικά» με τα οποία δομείται η εθνική ταυτότητα αναζητούνται στις κοινές πολιτισμικές παραδόσεις, στη γλωσσική ομοιογένεια και στη θρησκευτική κοινότητα.

Μέσα στο περιβάλλον του 20ου αιώνα, ο Μανώλης Καλομοίρης θα αναδειχτεί σε ηγετική μορφή της «Εθνικής Μουσικής Σχολής», καθώς υποστήριζε ότι ο συνθέτης της «έντεχνης» μουσικής πρέπει να χρησιμοποιεί τους ρυθμούς, τις κλίμακες και το χαρακτήρα των δημοτικών τραγουδιών. Βαθύ του πιστεύω είναι πως η μουσική πρέπει να έχει «ζωή» και να εκφράζει αυτό που νοείται ως «ελληνική ψυχή», ενταγμένή στην ιστοριογραφική παράδοση των τελών του 19ου και αρχών του 20ου αιώνα.

Για το Μανώλη Καλομοίρη το παρελθόν βρίσκεται μέσα στο παρόν και ως τέτοιο πρέπει να βιώνεται. Αυτή η αντίληψη υιοθετείται από τον πνευματικό περίγυρο της εποχής του, καθώς ανταποκρίνεται στο αίτημα για την αδιάρρηκτη εθνική ταυτότητα, που τόσο ανάγκη την έχει η νεαρή αστική τάξη, η οποία «εμφανίζεται» στο ιστορικό προσκήνιο το 1909 με την Επανάσταση στο Γουδί, που φέρνει στην εξουσία τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Από την πρώτη στιγμή, ο Έλληνας μουσουργός θα ευθυγραμμιστεί απόλυτα με κάθε πολιτική κίνηση του Βενιζέλο και θα γίνει ένθερμος οπαδός του.

Βρισκόμαστε στην εποχή που η Ελλάδα διπλασιάζει, σχεδόν, τα σύνορά της μετά τους Βαλκανικούς πολέμους του ’12-’13 και είναι η παράδοση που θα θεωρηθεί ως αναγεννητική δύναμη του έθνους μέσα στα καινούργια κρατικά του σύνορα.

Το 1910 ο Μανώλης Καλομοίρης εγκαθίσταται οριστικά στην Αθήνα και διορίζεται καθηγητής στο Ωδείο Αθηνών υπό τη διεύθυνση του Γεώργιου Νάζου και 2 χρόνια αργότερα θα συνθέσει τα «Μαγιοβότανα».

Η καταξίωση

Η πρώτη του όπερα «Ο Πρωτομάστορας», ολοκληρώνεται το 1916, την οποία, ο Έλληνας μουσουργός θα την αφιερώσει στον Ελευθέριο Βενιζέλο, τον «Πρωτομάστορα της Μεγάλης Ελλάδας».

Ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος έχει αρχίσει, η Ελλάδα χωρίζεται στα δυό , σε βενιζελικούς και βασιλόφρονες, ο Βενιζέλος εγκαθιστά προσωρινή κυβέρνηση στη Θεσσαλονίκη και με τη βοήθεια των συμμαχικών στρατευμάτων κατεβαίνει στην Αθήνα και παίρνει την εξουσία. Λίγο μακρύτερα η Οκτωβριανή Επανάσταση συνταράσσει τη Ρωσία.

Είναι η εποχή που ο Μανόλης Καλομοίρης διορίζεται γενικός επιθεωρητής Στρατιωτικών Μουσικών.Την ίδια εποχή συνθέτει το «Βενιζέλος» και ένα από τα σημαντικότερα έργα του «Δαχτυλίδι της Μάνας».

Η πρωτοχρονιά του 1918 βρίσκει τον Καλομοίρη σε ηλικία 35 χρονών στην Αθήνα. Η μουσική του φήμη έχει ήδη εξαπλωθεί στην πρωτεύουσα. Στην ανάστατη Αθήνα της εποχής εκείνης, που διψά για οτιδήποτε το ελληνικό, οργανώνονται συναυλίες αποκλειστικά με έργα του

Το 1917, η Ελλάδα, μπαίνει ουσιαστικά στο μεγάλο πόλεμο. Την άνοιξη ο Καλομοίρης διορίζεται επιθεωρητής στρατιωτικών μουσικών και φεύγει για τη Μακεδονία. Εκεί αρχίζει να υλοποιεί την ιδέα για τη γραφή μιας συμφωνίας.

Η ανακατάληψη του Σκρα θα υπερυψώσει το ήδη υψηλό ηθικό των Ελλήνων, ενώ το Σεπτέμβριο, ο ελληνικός στρατός καταλαμβάνει το Μοναστήρι, σπάει το Γερμανό- βουλγαρικό μέτωπο του Στρυμόνα και εξαναγκάζει τους Βούλγαρους σε ανακωχή. Στο τέλος του 1918 ο Βενιζέλος απευθύνεται στη διάσκεψη ειρήνης του Παρισιού και διεκδικεί για την Ελλάδα, τη Βόρειο Ήπειρο, τη Θράκη, την Ιωνία, τα Δωδεκάνησα και την Κύπρο. Η Μεγάλη Ελλάδα μοιάζει να γίνεται πραγματικότητα.

Το Μάρτιο του 1919 ο Καλομοίρης, με την ιδιότητα του επικεφαλής της στρατιωτικής ορχήστρας, αποβιβάζεται στην Πόλη. Εκεί θα οργανώσει σειρά συναυλιών και θα αποθεωθεί από τον ελληνικό πληθυσμό.

Το έργο του έχει πλέον αναγνωριστεί. Στις 23 Απριλίου η νεοσύστατη Ακαδημία Αθηνών απονέμει στον τριάντα εξάχρονο συνθέτη, το Αριστείο Γραμμάτων και Τεχνών και το ίδιο βράδυ παίζεται το δεύτερο μέρος της Συμφωνίας το " Κοιμητήρι στη βουνοπλαγιά", σε πρώτη εκτέλεση. Οι κριτικές, που αποσπά, είναι διθυραμβικές.

Στις 2 Μαΐου 1919, τα ελληνικά στρατεύματα αποβιβάζονται στη Σμύρνη, ενώ με την Συνθήκη των Σεβρών, το 1920, αποδίδονται στην Ελλάδα η Ανατολική Θράκη, η Ίμβρος, η Τένεδος και η διαχείριση της περιοχής της Σμύρνης. Η Ελλάδα ζει στιγμές εθνικής έξαρσης.Είναι η εποχή που ο Μανώλης Καλομοίρης θα συνθέσει τον παιάνα του, τη «Συμφωνία της Λεβεντιάς», ένα δυνατό συμφωνικό έργο γραμμένο για τη μεγάλη νίκη του ελληνικού στρατού.

Στις 15 Σεπτεμβρίου και στις γιορτές της Νίκης, ο Καλομοίρης διευθύνει ο ίδιος το έργο του στο Ηρώδειο. Παρόντες είναι ο Ελευθέριος Βενιζέλος και ο Βασιλιάς Αλέξανδρος. Όταν αρχίζει το τελευταίο μέρος, το κοινό σηκώνεται όρθιο και ακούει κατανυκτικά την εκτέλεση. Με το τέλος της, το πλήθος αποθεώνει τον συνθέτη.

Το 1919, ο Μανώλης Καλομοίρης θα παραιτηθεί από το Ωδείο Αθηνών και ιδρύει το Ελληνικό Ωδείο, δημιουργώντας νέο κύμα αρνητικών δημοσιευμάτων στον τύπο. Η εφημερίδα «Ένωση» αναφέρει χαρακτηριστικά πως το ωδείο αποφάσισε να «μη δέχεται προς εγγραφήν μαθητρίας και μαθητές μη δεδηλωμένων φιλελευθέρων φρονημάτων», ενώ η «Καθημερινή» γράφει πως η υποστήριξη του Νέου Ωδείου επιβάλλεται έστω κι αν διευθυντής του είναι ο Μανόλης Καλομοίρης, ο τόσο... άτυχος φιλελεύθερος». Τέτοιου είδους κριτικές θα δεχτεί πολλές φορές ο Καλομοίρης από κάποιες εφημερίδες που τον ταύτιζαν με το κόμμα των φιλελευθέρων, δείγμα κι αυτό της έντασης της συγκεκριμένης περιόδου.

Βρισκόμαστε στην εποχή που ο Μουσταφά Κεμάλ «Ατατούρκ» κηρύσσει την εθνική επανάσταση στην Τουρκία με σκοπό να διαφυλάξει την ανεξαρτησία της νέας εθνικής Τουρκίας, που ηττημένη στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο υπέγραψε ανακωχή μαζί με τη Βουλγαρία και τη Γερμανία.

Ο Κεμάλ απορρίπτει τη Συνθήκη των Σεβρών, η Ελλάδα αποβιβάζει στρατεύματα στην Ιωνία και αρχίζει η Μικρασιατική Εκστρατεία που θα λήξει το 1922 με τη μεγαλύτερη καταστροφή του Μικρασιατικού Ελληνισμού, που απομονωμένος από τους συμμάχους του, θα βιώσει τον τραγικό ξεριζωμό από τη γη της Ιωνίας.

Πάνω στα συντρίμμια της Μεγάλης Ιδέας, μια ολόκληρη κοινωνία οδηγείται σε κρίση. Όλη αυτή η αγωνία θα εκφραστεί με πολύ χαρακτηριστικό τρόπο και στην ποίηση της «γενιάς του ‘30», με προεξάρχοντα το Γιώργο Σεφέρη.

Παράλληλα, η έλευση των Μικρασιατών μουσικών, θα οδηγήσει στη γέννηση του «αστικού λαϊκού τραγουδιού», και θα διατηρήσει και θα εμπλουτίσει τον ήχο με τους πανάρχαιους παραδοσιακούς «δρόμους» και κλίμακες.

Σε ό,τι αφορά τον Μανώλη Καλομοίρη, η στάση του απέναντι στην παράδοση, δεν είχε την έννοια ούτε της αναβίωσης της αρχαίας τραγωδίας, ούτε και της πιστής γραφής της δημοτικής μουσικής από τους σύγχρονους συνθέτες.

Ο Έλληνας μουσουργός πίστευε στην ζώσα παράδοση μέσα στο παρόν, γι’ αυτό και ήταν ένθερμος δημοτικιστής, αλλά και λάτρης του Κωστή Παλαμά. Φιλοδοξούσε, όπως εκείνος είχε αναγνωριστεί ως «εθνικός ποιητής» πολύ πριν τον θάνατο του, να συμβάλλει και εκείνος, από την πλευρά του, στην αναγέννηση της «εθνικής μουσικής». Ο Μανώλης Καλομοίρης, άλλωστε, εκτιμούσε και θαύμαζε τη μουσικότητα του παλαμικού στίχου, ποιήματα του οποίου μελοποίησε:

«Στη µουσική ο Ριχάρδος Βάγκνερ, στα Εθνικά Ιδανικά ο Ελευθέριος Βενιζέλος, στην ποίηση ο Κωστής Παλαµάς. Για µένα και οι τρεις µένουν ολοζώντανοι µέσα στην ψυχή µου κι’ ο καθένας µε τον τρόπο του διαµόρφωσε την καλλιτεχνική µου εξέλιξη και αποκρυστάλλωσε τη µουσική µου σκέψη. Περισσότερο όµως απ’ όλους ο Παλαµάς. Η τέχνη µου είναι τόσο συνυφασµένη µε τη δική του, ώστε να είµαι βέβαιος πως χωρίς Αυτόν η µουσική µου δεν θα είχε πάρει ούτε το χαρακτήρα ούτε τον εθνικό ρυθµό που πήρε και θα έµενε µια οιαδήποτε µουσική ενός Έλληνος συνθέτου που θα έγραφε µια κάποια ξενότροπη µουσική Γερµανικής ή Ιταλικής τεχνοτροπίας, όπως τόσοι άλλοι πριν από αυτόν. Και κατά τη γνώµη µου όχι µόνο η δική µου µουσική αλλά και των περισσοτέρων νεώτερων Ελλήνων µουσουργών η µουσική, και αυτών ακόµη που δε στάθηκαν τόσο κοντά στην Παλαµικήν ιδέα η δηµιουργία θα έπαιρνε διαφορετικό δρόµο χωρίς τον Κωστή Παλαµά. Γιατί ένας µεγάλος ποιητής, όπως ο Παλαµάς, αχτιδοβολάει τη θέρµη της δηµιουργικής του πνοής όχι µόνο στο στενό κύκλο της ποίησης και των γραµµάτων, αλλά γενικότερα σ’ όλους τους κλάδους της τέχνης και της διανόησης. Κι όπως ο Γκαίτε άθελά του ακόµη, και χωρίς να νοιώθει τη βαθύτερην αξία της µουσικής τους, εµπνέει ένα Μπετόβεν κ’ ένα Σούµπερτ, που γεφυρώνουνε την κλασσική µουσική της πατρίδας τους προς τη νεώτερή της εξέλιξη, έτσι κι η επίδραση του έργου του Παλαµά στο θεµελίωµα της νεοελληνικής µουσικής είναι, όπως πιστεύω, πρωταρχικής σηµασίας για την όλη της υπόσταση. Κι’ όχι γιατί πολλοί από τους συνθέτες µας έχουνε γράψει πάνω σε στίχους του Ποιητή µερικές από τις καλύτερες µουσικές τους σελίδες, όσο και κυρίως γιατί η όλη προσπάθεια της νέας Ελληνικής µουσικής δηµιουργίας χρωστάει τα φτερά της, τα εθνικιστικά της ιδανικά, την όλη της ανάταση στην Παλαµικήν Ιδέα. Το έργο µου, όλο µου το έργο, ότι και νάναι, κι’ αν έχει κάτι που ν’ αξίζει να το προσέξει κανείς, κάτι που να του επιτρέψει να ζήσει µια µέρα µέσα στον κύκλο της Ελληνικής µουσικής, το χρωστάει στα µεγάλο Ποιητή και στον εθνοπλάστη στίχο του.Ξανοίγω µέσα µου ένα ολόκληρο µουσικό και ποιητικό κόσµο. Με βγάζει έξω από την κλασσική µουσική ανατροφή µου, από κάθε συµβατισµό. Όλο και αποδιώχνω την ψυχικήν επίδραση του ∆υτικού πολιτισµού, προσπαθώντας να κρατάω µόνο τις τεχνικές του κατακτήσεις. Κ’ υστέρα από την προσωπική µου γνωριµία µε τον Ποιητή, και µε την πάροδο του χρόνου, νιώθω το έργο µου όλο και πιο στενά ιδεολογικά συνυφασµένο µε την Παλαµικήν Ιδέα, ακόµα κι όταν δεν εξαρτάται άµεσα από τους στίχους του. Μ’ αυτά δε θέλω να πω πως είναι και τόσο εύκολος ο στίχος του Παλαµά για µελοποίηση. ∆εν προσφέρεται όπως ο στίχος του Μαλακάση ή του Πορφύρα κι ακόµα πιο πολύ του Πάλλη σε µιαν απλή, εύκολη και αβίαστη µελωδία. Η µουσική στον Παλαµικό στίχο είναι θάλεγα πιο πολύ αρµονία, καµιά φορά και πολυφωνία, συχνά ρυθµικός δυναµισµός, χρώµα, φόντο, παρά µελωδική εξωτερίκεψη. Τη µελωδία πρέπει να τη «βγάλει» ο συνθέτης, να τη διαιστανθεί µέσα από το συµφωνικό σύνολο της Παλαµικής ποιητικής σύνθεσης και να της δώσει την πλαστική µορφή πού θα τη µετουσιωθεί σ' ένα αδιάσπαστο σύνολο µε το Λόγο.
Αυτό εξηγεί και την αιτία, νοµίζω, που πολλοί από τους µουσουργούς µας προτιµήσανε την Ορχήστρα, αντίς το καθιερωµένο πιάνο για φόντο στη µελοποίηση του Παλαµικού στίχου, και γενικά προσπαθήσανε συχνά να ξεφύγουνε από τη γνωστή φόρµουλα του απλού Lied µε την αφελή και εύκολη µελωδική του γραµµή. Σ’ αντιστάθµισµα όµως της πνευµατικής και ψυχικής έντασης, που πρέπει να καταβάλει ο συνθέτης για ν’ αποδώσει τη βαθύτερην έννοια της Παλαµικής ποίησης, πόσος κόσµος καινούριος από πρωτόφαντες αρµονίες κι’ από µελωδίες απόκοσµες θα τραγουδήσει στην καρδιά του µουσουργού, όταν ξέρει και µπορεί να τις ακούσει ν’ αναδεύουνται µέσα από τους ρυθµούς και το βάθος των στίχων του Ποιητή! Κι όλοι εµείς οι κάποιοι και όσοι εργάτες της Νεοελληνικής Μουσικής Ιδέας, που νοιώσαµε, αγαπήσαµε και πιστέψαµε τον Ποιητή και το έργο του, θα τον βλέπουµε πάντα µε τα ‘µάτια της ψυχής µας’ σαν ένα πελώριο φωτεινό φάρο που θα οδηγάει τον Έλληνα Τεχνίτη µέσα από την τρικυµισµένη θάλασσα της δηµιουργικής του προσπάθειας. Θα µας φέρνει από τα σκοταδερά νερά προς τα ολόφωτα λιµάνια, πού πίσωθέ τους βρίσκονται τα κορφοβούνια της µεγάλης Ελληνικής τέχνης!»

Το 1924 ο συνθέτης και η αθηναϊκή κοινωνία συνταράσσεται από το φόνο του γιου του Καλομοίρη, Γιαννάκη. Δυο χρόνια αργότερα, ο Μανώλης Καλομοίρης θα ιδρύσει το Εθνικό Ωδείο, και ταυτόχρονα θα αναλάβει τη δική του στήλη στην εφημερίδα Έθνος, ως μουσικοκριτικός. Στη συνέχεια θα συνθέσει τη «Συμφωνία των καλών και των ανίδεων ανθρώπων», και θα ιδρύσει τον βραχύβιο Εθνικό Μελοδραματικό Όμιλο.

Τα γεγονότα δεν σταματούν να συνταράσσουν την Ελλάδα. Το 1936, η αιματηρή καταστολή της μεγάλης απεργίας των καπνεργατών στη Θεσσαλονίκη, είναι προάγγελος των όσων θα επακολουθούσαν. Δύο μήνες αργότερα, ο Καλομοίρης εκλέγεται πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Μουσουργών.

Με την επιβολή της δικτατορίας του Μεταξά, στις 4 Αυγούστου του 1936, «παραιτείται» από τη θέση του γενικού επιθεωρητή Στρατιωτικών Μουσικών, καθώς ηγείται του μουσικού αγήματος στην κηδεία του Ελευθέριου Βενιζέλου, παρά τη σχετική απαγόρευση του Ι. Μεταξά.

Δύο χρόνια αργότερα, το 1938, γράφει τη μουσική για το μυθιστόρημα του Κωστή Μπαστιά, «Ο Μηνάς ο Ρέμπελος» και αφιερώνει μια σειρά δημοσιευμάτων στο Έθνος για την πορεία των Ελλήνων καλλιτεχνών στη Γερμανία. Την ίδια χρονιά το «Συμφωνικό Κοντσέρτο» του ανέβηκε στο Βερολίνο με σολίστ την κόρη του Κρινιώ, για να ακολουθήσει το Φεβρουάριο του 1940,το «Δαχτυλίδι της Μάνας».

Το 1955, συνθέτει την «Παλαμική Συμφωνία» και το 1961 την τελευταία του όπερα «Κωνσταντίνος Παλαιολόγος», βασισμένη στο ομώνυμο έργο του Καζαντζάκη, που θα ανέβει σε πανελλήνια πρώτη στο Ηρώδειο από την Εθνική Λυρική Σκηνή. Η πρώτη επαφή του Καλομοίρη με το έργο του Καζαντζάκη, είχε γίνει 8 χρόνια νωρίτερα, το 1953, όταν συνθέτης και συγγραφέας συναντιούνται στο σπίτι του Καζαντζάκη στην Αντίμπ της Γαλλίας. Ο κρητικός λογοτέχνης θα του χαρίσει ένα αντίτυπο του έργου του, προκειμένου να τον ευχαριστήσει για την επίσκεψη, χαρακτηρίζοντάς τον μάλιστα σε ειδική αφιέρωση «φίλο, συναθλητή και μουσική δόξα της Ελλάδας».

Η υλοποίηση της ιδέας της μελοποίησης του δράματος ωστόσο είχε αρχίσει τέσσερα χρόνια αργότερα συμπίπτοντας με τη χρονιά του θανάτου του Καζαντζάκη.

"Θέλησα να συντονίσω τις νεώτερες, όχι προς Θεού, τις νεώτατες μουσικές αντιλήψεις, με το πνεύμα, αυτό το γράμμα της Βυζαντινής υμνωδίας και του Δημοτικού μας μέλους. Βέβαια η Ελληνική Μουσική Δημιουργία δεν μπορεί να αρκεσθή σε μιαν απλή μίμηση του δημοτικού μας τραγουδιού ή της Βυζαντινής μας υμνωδίας. Συμφωνώ και εγώ ως ένα σημείο με αυτούς που το διαλαλούνε σε όλους τους τόνους και σε όλους τους ήχους. Tο ίδιο όμως ή μάλλον πολύ περισσότερο δεν αποτελεί Ελληνική Μουσική ή απομίμηση των Μπουζουκιών. Tο ίδιο και η εκζήτηση και αναπροσαρμογή στις τελευταίες θεωρίες των κουρασμένων μουσουργών στη Δύση... Οπωσδήποτε μέσα στη μουσική του Παλαιολόγου έστησα, όπως λέγω στον πρόλογο από την παρούσαν έκδοση, ότι καλλίτερο είχα στο είναι μου από δύναμη, από ψυχή, από καρδιά, από απελπισία!
Nαι απελπισία! Γιατί κι όταν ακόμη βλέπεις όλα τα όνειρά σου να σωριάζωνται συντρίμια, η απελπισία γίνεται κι αυτή δημιουργική δύναμη όταν τη νοιώθεις όπως ο Καζαντζάκης.
«H Πόλη μας γκρεμίστηκε? η Παρθένα,
που ως τώρα κράταε απά στην άβυσσο την Πόλη,
πέρα το χέρι της αποτραβάει, και σπίτια,
παλάτια κ' εκκλησιές κατρακυλούν στον Aδη
μα εσύ, ψυχή μου, δε γκρεμίζεσαι, δεν είσαι
παλάτι κι εκκλησιά, παρά πουλί μεγάλο
και τον γκρεμό, χωρίς να γκρεμιστείς διαβαίνεις!»
Σήμερα επισκοπώντας τα έργα των χεριών μου, πιστεύω πως έχω το δικαίωμα να μην τα ντρέπομαι. Όχι πως νομίζω πως έγραψα ένα μουσικό αριστούργημα αντάξιο του θαυμαστού μουσικού λόγου. O Θεός φυλάξει!
Πιστεύω όμως πως με την μουσική μου στον Παλαιολόγο, εχάραξα μια σελίδα στην ιστορία της Ελληνικής τέχνης. Kι όχι τόσο για το δούλεμα των Βυζαντινών ήχων και ψαλμών, όσο γιατί έδειξα πως εδώ στη μουσικήν Ελλάδα που δέρνεται από λογής λογής ανέμους και αμφιβολίες κρατάω ακλόνητα τα καλλιτεχνικά μου ιδανικά, τους πνευματικούς μου Θεούς, την πίστη μου στην Ελληνική μουσικήν Ιδέα".

Ο μουσουργός Μανώλης Καλομοίρης, που είχε «φύγει» στις 3 Απριλίου της ίδιας χρονιάς, δεν θα προλάβει να ακούσει το έργο του. Ήταν εξάλλου πολύ κουρασμένος, όπως σημείωσε ο ίδιος στα απομνημονεύματά του. "29 του Σταυρού σήμερα. Απόψε κλείδωσα στο συρτάρι μου τα χειρόγραφα και τα σκίτσα του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου. Δεν νιώθω πια τις δυνάμεις μου για να βγάλω πέρα ένα τέτοιο έργο. Στέρεψεν η Παγά Λαλέουσα. Και έπειτα pourquoi et pour qui?"

ΠΗΓΗ: ΑΡΜΟΝΙΑ ΡΑΔΙΟ / ΣΑΜΟΣ

8 Οκτωβρίου 2008

ΑΕΡΟΨΕΚΑΣΜΟΙ - CHEMTRAILS: Αμερικανός Μετεωρολόγος αποκαλύπτει επιτέλους την αλήθεια!

Μετά από το σύνηθες θερινό "διάλλειμα" στη διενέργεια των χημικών αεροψεκασμών,από τις αρχές Σεπτεμβρίου οι επιχειρήσεις ξεκίνησαν "δυναμικά", όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε όλο τον κόσμο.

Και ενώ χιλιάδες πολίτες παγκοσμίως γίνονται μάρτυρες της κατάστασης σε καθημερινή σχεδόν βάση,κανείς αρμόδιος,ειδικός, επιστήμονας ή πολιτικός, δε γνωρίζει κάτι επί του θέματος.

Οι υποστηρικτές αλλά και μάρτυρες των αεροψεκασμών,έχουν χαρακτηριστεί,γραφικοί,φαντασιόπληκτοι,συνομωσιολόγοι και πολλά άλλα.

Ήρθε όμως η ώρα των αποκαλύψεων και πληροφοριών, οι οποίες δύσκολα θα μπορέσουν να απαξιωθούν.

Ο Kevin Martin, είναι Αμερικανός Μετεωρολόγος ο οποίος υπήρξε αρνητικός στο θέμα των chemtrails και για μεγάλο διάστημα,εξαρτώμενος αλλά και απειλούμενος επαγγελματικά αντιμετώπιζε το θέμα όπως η πλειοψηφία των επιστημόνων: Αρνούταν πεισματικά την ύπαρξη των chemtrails.Τα ακραία όμως καιρικά φαινόμενα των τελευταίων ετών καθώς και η αλλαγή στην πορεία της υγείας του,τον έκαναν να αποκαλύψει όσα ξέρει για το θέμα και να δραστηριοποιηθεί δυναμικά,ζητώντας τη βοήθεια όλων μας για να σταματήσει αυτή η- καταστρεπτική για τον πλανήτη και τον άνθρωπο-δραστηριότητα.

Αυτή είναι η αποκάλυψη του Kevin Martin:

"Ασχολούμαι με την πρόγνωση του καιρού για περισσότερο από 10 χρόνια. Έχω δει πολλά πράγματα στον ουρανό μας. Πολλοί με ρώτησαν το λόγο που με ώθησε από αρνητής του φαινομένου να γίνω σκεπτικιστής. Και επιτρέψτε μου να ρωτήσω κάτι. Αν είχατε ένα επάγγελμα που σχετίζεται με κάποια επιχείρηση για την οποία δεν επιτρέπεται να μιλήσετε - τι θα κάνατε; Τι θα μπορούσε να συμβεί;

Ακριβώς αυτό. Εσείς θα το αποφεύγατε. Έχω χάσει θέσεις εργασίας, και ακόμη κλήθηκα να εγκαταλείψω μια συνέντευξη για θέσεις μετεωρολογίας εξ αιτίας των chemtrails.

Οι Μετεωρολόγοι γνωρίζουμε πως υπάρχουν. Γνωρίζουμε πως αυξάνονται. Αλλά οι περισσότεροι μετεωρολόγοι δεν θα αποκαλύψουν οποιοδήποτε μέρος του προγράμματος. Οι περισσότεροι εργάζονται για μεγάλα μέσα ενημέρωσης και τη δουλειά τους ακολουθεί τη «γραμμή». Εγώ όχι, γι' αυτό και πηγαίνω «ενάντια» σε πολλούς Οργανισμούς Πρόβλεψης Καιρού, ακόμη και σε ολόκληρο το οπλοστάσιο της NOAA και των οργανισμών πρόβλεψης τυφώνων, ανεμοστρόβιλων, ακόμη και για τις τοπικές καιρικές προβλέψεις. Με ενδιαφέρει λιγότερο ποιοι είναι ή τι ξέρουν. Το μόνο που ξέρω είναι, πως αυτό που ξέρουν δεν μπορούν να το πουν.

Κατά τα τελευταία 3-4 χρόνια αρρωσταίνω ολοένα και περισσότερο. Συνήθως αρρώσταινα κατά μέσο όρο μία φορά κάθε 2 χρόνια. Αυτό μέχρι το 2004, όταν άρχισα να αρρωσταίνω ετησίως. Τώρα αρρωσταίνω 3-4 φορές το χρόνο, και έχω προβλήματα στο στήθος / καρδιακά. Θέλω να πω έλα; Στην ηλικία μου και καρδιακά προβλήματα; Αυτά ήρθαν ξαφνικά και ακόμα δεν έχω ιδέα γιατί τώρα.

Πολλοί μου λένε, πως οι προβλέψεις μου είναι εξαιρετικές. Αλλά έχω παρατηρήσει, πως η ικανότητά μου να προβλέψω Τυφώνες έχει μειωθεί. Γιατί; Επειδή κατευθύνονται ή επηρεάζονται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, αντίθετα από το παραδοσιακό κλίμα. Αυτό το ξέρω, και αυτό είναι που επηρεάζει τη μέθοδο πρόβλεψης που χρησιμοποιούσα για πολλά χρόνια.

Να σε διώχνουν από συνεντεύξεις για θέσεις μετεωρολόγων, αλλαγή μεθόδου πρόβλεψης, η υγεία μου, όλα τα σημεία οδηγούν σε ένα πράγμα: ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ.

Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, αυτά τα chemtrails χρησιμοποιούνται για την τροποποίηση των καιρικών συστημάτων. Ο λόγος που πολλοί αρρωσταίνουν περισσότερο το χειμώνα στις Ηνωμένες Πολιτείες, οφείλεται στο γεγονός ότι ο ψεκασμός γίνεται στα μετωπικά συστήματα . Πολλές εκατοντάδες μίλια μπροστά τους. Οι χημικές ουσίες των ψεκασμών πέφτουν κάτω όταν οι καταιγίδες χτυπούν με τη μορφή βροχής ή το χιονιού. Αυτό είναι αλλιώς γνωστό ως όξινη βροχή. Αυτό σίγουρα μπορεί να προκαλέσει κινδύνους για την υγεία του πλανήτη. Στο μεγαλύτερο μέρος του χρόνου μένω μέσα, όταν έχω προβλέψει chemtrails σε όλη την Νότια Καλιφόρνια, και σίγουρα έχω σταματήσει να βγαίνω όταν έχει καταιγίδες όταν ξέρω ότι θα βρέξει ή θα χιονίσει ταυτόχρονα χημικές ουσίες.

HAARP και Chemtrails - Ναι. και τα δύο χρειάζονται. Πειράματα με τη χρήση των μετάλλων που υπάρχουν στη σούπα των chemtrail χρησιμοποιούνται για να στοχεύουν σε περιοχές τις οποίες χτυπούν με επαναλαμβανόμενα σήματα από το HAARP. Η θέρμανση των ανώτερων στρωμάτων της ατμόσφαιρας μπορεί να προκαλέσει αλλαγή στη μετάδοση της θερμότητας, που είναι ευρύτερα γνωστή ως αλλαγή ροής του ανέμου. Αυτό μπορεί να διαταράξει την ταχύρρευμα (
jet stream) του πλανήτη και μπορεί να έχουν ως στόχο να κατευθύνουν τα συστήματα με ανώμαλους τρόπους.

Τα Chemtrails είναι μόνο συμπύκνωση (contrails) λέτε;

Αυτό το νομίζετε μόνο και μόνο επειδή «οι ουρές» έχουν τον ίδιο αριθμό με τον αριθμό των κινητήρων που, αυτοί προκαλούν ένα contrail; Λοιπόν ας το ξανασκεφτούν ...

Ξέρω ότι αυτό είναι ένα απλό γεγονός και μπορείτε να το πάρετε όπως είναι ...

Τα συστήματα Chemtrail επισυνάπτονται ακριβώς κοντά ή κάτω από το επίπεδο των κινητήρων. Γίνονται ένα καλό μείγμα με τις κανονικές συμπυκνώσεις (contrail) και διαρκούν πολύ περισσότερο. Αν νομίζετε πως μόνο λόγω του αριθμού των αεροπλάνων αυτά είναι μόνο κανονικές συμπυκνώσεις ας το ξανασκεφτείτε. Η κυβερνητικές εξουσίες είναι εξυπνότερες από όσο πιστεύουν οι άνθρωποι και διατηρούν τα συστήματα «γραμμής» ώστε να είναι σύμφωνα με τον αριθμό των κινητήρων του τύπου αεροπλάνου που χρησιμοποιούν. Είναι πάντα σταθερό.

Πώς μπορώ να ξέρω πότε θα χτυπήσουν; Λοιπόν δεν μπορώ να αποκαλύψω την προσωπική επαφή μου, που μου λέει περίπου το 33% των επερχόμενων εργασιών ψεκασμού. Ωστόσο, μπορώ να πω ότι αυτή με τα «φώτα λειτουργίας» πάνω τους, αποτελεί μέρος από τις εξωτερικές πληροφορίες που λαμβάνω. Για την ασφάλειά τους Ποτέ δεν θα αποκαλύψω ποιος είναι αυτός ή αυτή.

Έτσι, όπως γνωρίζετε, εμείς ως μετεωρολόγοι γνωρίζουμε τον εναέριο χώρο μας. Γνωρίζουμε τι ακριβώς περνά μέσα σε αυτόν και πότε. Πρέπει να το γνωρίζουμε. Αυτό είναι που παρακολουθείτε. Πριν από χρόνια ρωτήθηκα για τις ουρές(τα
chemtrails) ... "Τι ουρές;" και έπρεπε να τα απομυθοποιώ (να τα αρνούμαι) και τα στέλνω στην πορεία τους. Αυτό έπρεπε να κάνω. Τίποτε περισσότερο. Υπάρχουν τα chemtrails και πρέπει να γνωρίζετε σχετικά...

Πώς μπορούμε να το σταματήσουμε αυτό;

Γιατί δεν βοηθάτε την εκστρατεία έξω; Εμείς συλλέγουμε τα αποδεικτικά στοιχεία μας και αυτό θα διαρκέσει για όσο είναι δυνατόν πριν από τον τερματισμό λειτουργίας.

Οι προβλέψεις είναι 90% ακριβές. Με ρωτήσατε πώς μπορούν να ακριβή. 90% είναι το καλύτερο που μπορώ να δώσω, επειδή τίποτα δεν είναι 100%. Θα μπορούσαν να ακυρώσουν μια επιχείρηση σε ένα λεπτό.

Ελπίζω πως η τοποθέτηση σας βοήθησε να καταλάβετε το ιστορικό αυτού που κάνω, γιατί άλλαξα, και τι ξέρω ..."

Ο K.Martin , εκτός από την ιστοσελίδα που διατηρεί και στην οποία αναρτεί τις προβλέψεις του για τον καιρό, έχει δημιουργήσει ένα σύστημα- χάρτη το οποίο ονόμασε: chemtrails alert και με το οποίο προειδοποιεί για τους επερχόμενους αεροψεκασμούς παγκοσμίως.

Οι διευθύνσεις τις οποίες μπορείτε να επισκεφτείτε για να ενημερωθείτε για τα παραπάνω είναι οι: www.owsweather.com
και
http://www.owsweather.com/contrailreport.html

H μετάφραση του κειμένου του K.Martin είνει της Βίκυς Χρυσού

Αλίκη Στεφάνου


ΠΗΓΗ: www.press-bank.gr