Ο Έλληνας έφηβος της Αγάθης - l' Éphèbe au Cap-d'Agde

H ΑΓΚΝΤ όπου έγιναν οι τελευταίοι Μεσογειακοί Αγώνες στη Γαλλία, είναι η αρχαία ελληνική αποικία Αγάθη. Πρόκειται για σημαντικότατο θέρετρο των Μεσογειακών Πυρηναίων (περιοχή Λανγκεντόκ Ρουοτγιόν). Ο ποταμός Ερώ περνά μέσα από τη γραφική πόλη της Ν. Γαλλίας, που διαθέτει και ωραίο λιμάνι.
Στο αρχαιολογικό μου­σείο της ΑΓΚΝΤ βρίσκονται ω­ραία αρχαιοελληνικά αγ­γεία, αλλά το σημαντικότερο απόκτημα του Μουσείου α­ποτελεί ο «Εφηβος της Αγάθης». Πρόκειγαι για χάλ­κινο άγαλμα ύψους 1.40 μ., εκπληκτικής τέχνης. Ο «Ελληνας Εφηβος», όπως ονο­μάστηκε αλλιώς το άγαλμα, το οποίο ανήκει στον 4° αι. π.Χ, προβάλλει με εκπληκτική εκφραστικότητα το ιδανι­κό των αρχαίων Ελλήνων του «καλού κ' αγαθού».
Δεν ξέρει τι να πρωτοθαυμάσει κανείς: την αρμονία και το κάλλος του, προσώπου και του σώματος ή την εκ­πληκτική πνευματώδη έκ­φραση του. Ο έφηβος παρουσιάζεται γυμνός, με τη χλαμύδα διπλωμένη επί του αριστερού ώμου του, σε στάση ανάπαυσης. Στηρίζεται στο δεξί πόδι του, ενώ το αριστερό κάμπτεται προς τα πίσω. Η μυϊκή του ανάπτυξη είναι η συνήθης στους αρχαίους Έλληνες, αθλητική, χωρίς να είναι υπερβολική. Το πρόσωπο του στρέφει δε­ξιά με έκφραση, μελαγ­χολική.
Ο «Εφηβος της Αγάθης» βρέθηκε το 1964 στην κοίτη του ποταμού Ερώ. Η αριστερή του κνήμη ανακαλύφθηκε 6 μήνες αργότερα σε απόσταση 600 μ. από τον κορμό του αγάλματος, υπό παχύ στρώμα λάσπης της κοίτης του ποταμού, στην οποία βρέθηκαν, και περί τους 2.000 ελληνικούς αμφορείς, δείγμα της ακμής του οινεμπορίου της ελληνικής αποι­κίας. Η πρώτη επισήμανση της έγινε το 18° αι. στη θεμε­λίωση του παλιού δημαρ­χείου, όπου βρέθηκε η επι­γραφή «ΑΔΡΗ ΜΗΤΡΑΣΙ ΚΑΙ ΔΙΟΣΚΟΥΡΟΙ». Δεύ­τερη επιγραφή βρέθηκε στη δεκαετία του 1940: «ΘΕΩ ΧΑΡΙΣΤΗΡΙΟΝ». Ανασκα­φές στην Αγκντ άρχισαν μόλις το 1977 και έφεραν στο φως ελληνικά αγγεία και πολλούς μασσαλιώτικους αμφορείς.

Πολλές ταμπέλες μαγα­ζιών της Αγκντ έχουν ελ­ληνικές ονομασίες και ο «Ελληνας έφηβος» αποτελεί το σύμβολο της πόλης. Ο Ντενίς Φονκέρλ, διευθυ­ντής του Μουσείου της Αγκντ, αντί άλλου χαιρετισμού χρησιμοποιεί την αρχαιοελληνική έκφραση «τύχη αγαθή».

Η Αγάθη κτίστηκε από Μασσαλιώτες περί το 480 π.Χ., δυτικά του Ροδανού. Ωστόσο, βρισκόταν εκεί εμπορικός σταθμός των Φωκαέων από τον 6° π.Χ. του­λάχιστον αιώνα. Στο δρόμο του κασσίτερου από την Αγ­γλία προς τη Μασσαλία, τον οποίο εμπορεύονταν οι Μασσαλιώτες, η Αγάθη υπήρξε σπουδαίος, σταθμός του εμπορίου του προϊόντος αυτού. Στην εναρκτήρια τελετή των γιορτών της μεσογειακής νεολαίας, ο δήμαρ­χος της Αγκντ Σ. Πασεριέ τόνισε τα εξής σημαντικά για τον Ελληνισμό.
«Οι χώρες της Μεσογείου και του Ευξείνου έχουν κοι­νή παράδοση, οφειλόμενης στις αξίες του Eλληνικού πολιτισμού, που οι Ελληνες άποικοι στις χώρες αυτές πρωτοδίδαξαν. Είναι καιρός να επανέλθουμε στις αξίες του Eλληνικού Πολιτισμού. Αυτή είναι και η απάντηση μας στο Βορρά, που μόνο στο χρήμα στοχεύει».

Αυτή την εκπληκτική είδηση καμμία ελληνική εφημερί­δα ή περιοδικό δεν δημο­σίευσε. Περιοδικά, συμπερι­λαμβανομένων και των κυ­ριακάτικων, που βαριέσαι α­κόμη και να τα ξεφυλλίσεις.

(Απόσπασμα από το υπό έκδοση Οδοιπορικό στη Ν. Γαλλία, της σειράς των Οδοιπορικών στον Άγνωστο Ελ­ληνισμό, έκδοση τον Κέντρου Έρευνας - Μελέτης Ελληνισμού. Τα άλλα οδοιπορικά είναι στη Μ. Ελλάδα, στη Συρία, στην Ιορδανία, στο Ιράκ, στο Πακιστάν και στην Τυνησία. Τα Οδοιπορι­κά συνοδεύονται από πλού­σια εικονογράφηση. Συγγρα­φέας ο δρ Ιστορίας - Αρχαιο­λογίας Επαμ. Βρανόπουλος).

ΠΗΓΗ: ΑΦΑΙΑ